8

Nr. 3 AM. Franckc an Ph.J. Spener 7. 10. 1689

literis 9 dignata, illum se expectare scripsit. Hic solidissimum nobis gaudium paratur ex evidenti piorum incremento. Mirum non est vehementissimum nonnullorum ardorem plures excitare, qui conspecta meliori vita, mundo se paulatim subtrahunt. Proxime, volente Deo, novum eorum, quos in Domino 5 novi, Tibi mittam catalogum. 10 Interea Vale, Venerande in Christo Parens, et ecclesiolam in ecclesia 11 , precibus assiduis, quod facis, Deo commenda.

T[uae] Summe Revferendae] Magnif|icentiae]

Cliens observantissimus

M. Ajugustusj Hfermannus] Francke.

o Dab[am] Lipsfiae] d. 7. Oct. 1689.

Viro summe Reverendo et Magnifico, Domino PHILIPPO JACOBO SPE- NERO, Theologo de tota Ecclesia meritissimo, Potentiss[imi] Elect[orisJ Sax[oniae] a Conc[ionatoribusJ Aulficis] Primfario] et Cons[iliariis] Eccles|ia- sticis] nec non Venerandi Protosynedrii Assessori gravissimo. Patrono meo et 25 Parenti in Domino venerando. Dresdam.

8 Ursula Regina von Callenberg, geb. Freifrau von Friesen (27.8.165829.10.1714), seit 1673 Ehefrau des Grafen Kurt Reinicke II. von Callenberg in Muskau/Lausitz (DBA 174, 302-303; Schwennicke NF 8, Tafel 148). Bei von Callenberg trat Elers im Folgejahr in Dienste als Erzieher (s. Anra. 7).

'' Nicht überliefert.

10 Eine entsprechende Liste ist nicht überliefert.

'' Der Begriff derecclesiola in ecclesia" stammt von Spener, der ihn erstmals in einem Brief an [Samuel Benedikt] Carpzov vom 23.7.1675 verwendete (vgl. Spener, Frankfurter Briefe 2, Brief Nr. 21, Z. 102114). Er war seitdem als Chiffre für die praktischen Reformvorschlage Speners üblich geworden (vgl. M. Matthias, Collegium Pietatis und ecclesiola, in: PuN 19, 1993, 46-59).