Quenstedt, Johann Andreas: Joh. Andr. Qvenstedii, SS. Theol. D. & Prof. Publ. Ordin. in Acad. Witteberg, Ethica Pastorum, & Instructio Cathedralis, sive Monita, Omnibus ac singulis, [...] : Cum qvoad Vitam, tum qvoad Concionem formandam scitu & observatu necessaria : Accessit Ratio seu Methodus, Scriptores Sacros & Ecclesiasticos cum fructu [...]. Wittebergæ : Sumptibus Christ. Theophili Ludovici, Bibliop. Acad., 1708

Inhalt

PDF Vorderdeckel
PDF Besitznachweis
PDF Illustrationen
PDF Titelblatt
PDF Lectori Benevolo S. P.
PDF Widmung
PDF 1 Ethica Pastoralis Et Instructio Cathedralis.

PDF 1 Monitum I. Habeat futurus Verbi divini Minister Linguarum, Latinae, Graecae & Ebraeae notitiam.
PDF 10 II. Non destituatur cognitione Logicae, Rhetoricae, Physicae, Metaphysicae, Ethicae, Politicae, Historiae Ecclesiasticae & profanae, ac Matheseos.
PDF 25 III. Lectioni S. Scripturae indefesso studio incumbat, & praecipua dicta etiam ediscat.
PDF 37 IV. Pios, Eruditos & Orthodoxos S. Scripturarum Interpretes & Commentatores consulat, & Concordantias adhibeat.
PDF 49 V. Ex Patribus inprimis legat Cyprianum, Athanasium, Basilium, Gregorium Nazianzenum, Ambrosium, Hieronymum, Chrysostomum, Augustinum, Gregorium M. Bernhardum.
PDF 56 VI. A Scholasticorum Doctorum Lectione abstineat.
PDF 60 VII. Ex recentioribus Theologis legat inprimis B. Lutherum, Brentium, Mathesium, Chemnitium, Aegid. Hunnium, Polyc. Luyserum sen., Arndium, Selneccerum, Dietericum, Gerhardum sen., Meisnerum, Balduinum, Röberum, Hullemanum, Glassium, Bakium, Wellerum, Schmidium, Dannhawerum, Geierum, alios.
PDF 71 VIII. Locos Communes tàm Theoreticos, quàm Practicos sibi maturè, sed cum iudicio paret.
PDF 77 IX. In Lectione Scripturae & meliorum autorum non tantùm rerum sed etiam verborum & phrasium habeat curam.
PDF 78 X. Habeat singulis Evangeliis Dominicalibus & Festalibus certos destinatos chartae quaterniones, in quos mixtim ac sine ordine referat, quicquid ad istud, illud, aliudve Evangelium explicandum facere videtur.
PDF 80 XI. Ad studium Homileticum non accedat, nisi positis Theologiae fundamentis & artis dicendi praeceptis probè cognitis.
PDF 84 XII Ut autem habitum sibi comparare possit, crebrò sese concionando exerceat.
PDF 90 XIII. Nequaquam ex Postillis integras Conciones describat, sed ad certam Methodum proprio Marte suas Orationes sacras conformare annitatur.
PDF 94 XIV. Futurus Concionator aliquem, qui in re hac excellit, sive vivum, sive mortuum, imitandum sibi proponat eumq[ue] sedulò & attentè vel audiat, vel legat.
PDF 97 XV. Ipsemet prudentes homines amicos sibi paret, à quibus de Concionum suarum vitiis & defectibus admoneri liberè possit, ut ea & agnoscat facilius, & citius corrigat.
PDF 100 XVI. Orandi studium nunquam intermittat, nec unquam suggestum ascendat, nisi praemissâ seriâ ad Deum precatione.
PDF 106 XVII. Nunquam sine pia praemeditatione suggestum conscendat.
PDF 112 XVII. Concionem ipse scribat ordine & eleganter.
PDF 115 XIX. Eâ die, quâ Concio consignanda & meditanda, nihil aliud agat, à curis & distractionibus liber sit, modumque in cibo & potu servet.
PDF 117 XX. Totius Concionis ideam, dispositione, partes praecipuas, partiumque periodos memoriae firmiter imprimat.
PDF 122 XXI. Qui aetate adhuc est immaturâ & seipsum regere nondum potest, adeoque discere potius debet, quam docere, munus Ecclesiasticum in non suscipiat.
PDF 132 XXII. Ecclesiasticum munus temerè non invadat.
PDF 145 XXIII. Ad sacram Ecclesiae Christi Ministerium expectet legitimam vocationem.
PDF 151 XXIV. Interim si quis sibi bene conscius sit necessariae eruditionis & donorum ad docendum requisitorum, modeste operam suam Ecclesiae deferre & offerre potest.
PDF 64 XXV. Qui divinae vocationis signa conspicit, oblatam functionem Ecclesiasticam suscipere non detrectet.
PDF 168 XXVI. Exactâ quâdam praeditus sit scientia, ut & solidum cibum provectioribus praebere, & adversarios sanae fidei potenter redarguere possit.
PDF 185 XXVII. Sit Verbi divini Praeco fidei sincerae & orthodoxae, sive verae doctrinae in Propheticis & Apostolicis scriptis propositae & in Libris Symbolicis Ecclesiarum nostrarum repetitae [...] addictus.
PDF 189 XXVIII. Nulli notabili crimini vel vitio obnoxius sit, aut deditus.
PDF 205 XXIX. Sed sit vitae probatae & omnis generis virtutibus ornatus.
PDF 212 XXX. Inprimis pietati studeat, Deumque timeat & amet.
PDF 215 XXXI. Iustitiam colat.
PDF 217 XXXII. Sobriè vivat.
PDF 225 XXXIII. Sit vitâ castus & pudicus.
PDF 229 XXXIV. Avaritiae vitium à se longè removeat.
PDF 234 XXXV. Beneficentiam & Liberalitatem ergà Egenos exerceat.
PDF 238 XXXVI. Superbiam, vanam ostentationem & inanem gloriam fugiat, humilitatem verò & animi demissionem sectetur.
PDF 248 XXXVII. Sit moribus compositis, seu benè moratus.
PDF 250 XXXVIII. Non facilè se ad iram concitari patiatur.
PDF 252 XXXIX. Sit à rixis & iurgiis alienissimus, inprimis contentiones & pugnas cum Collegis suis studiosè vitet.
PDF 259 XL. Sit mansuetus & placidus ergà omnes.
PDF 266 XLI. Quaevis adversa aequo & forti animo toleret.
PDF 273 XLII. Domui suae benè praesit, & liberos (si quos Deus dedit,) in timore Domini educet.
PDF 278 XLIII. Non ore aliud promat, aliud sub pectore condat.
PDF 280 XLIV. In omnibus officii sui partibus prudenter se gerat, affectibusque suis moderetur.
PDF 288 XLV. Memor dignitatis & excellentiae officii sui, ubique servet gravitatem.
PDF 295 XLVI. Secularium convivia non nisi rarò, spectacula nunquam adeat.
PDF 300 XLVII. Non immisceat se negotiis Politicis, alliisque rebus ad se non spectantibus.
PDF 313 XLVIII. Habeat facultatem seu donum docendi.
PDF 316 XLIX. Linguâ sive dicendo valeat, loquacitatem verò fugiat
PDF 321 L. Minimè omnium in fiduciam proprii ingenii, studii, industriae aut virtutis, sed in solius Dei opem recumbat.
PDF 324 LI. Sit in officio suo fidelis.
PDF 32 LII. Debitam in munere suo adhibeat vigilantiam.
PDF 338 LIII. Non arroget sibi aut exerceat in suos Dominium vel imperium.
PDF 343 LIV. Auditores suos sincerè amet ut pater, ut frater.
PDF 347 LV. Veritatem nunquam occulter aut dissimulet, sed liberè, palamque profiteatur.
PDF 351 LVI. Dei gloriam & auditorum suorum salutem unicè quaerat.
PDF 354 LVII. Suis auditoribus, loco item & tempori sese accommodet.
PDF 360 LVIII. Christum assiduè praedicet.
PDF 364 LIX. In omni concione nitatur, ut fidem firmet & mores informet.
PDF 369 LX. Orator Ecclesiasticus 1. instituat & arguat in doctrinâ, 2. informet & corrigat in moribus, 3. consoletur in adversitatibus.
PDF 372 LXI. Probè animadvertat, ad quod Genus Gausae textus Biblicus, quem explicare constituit, directê pertineat; an scil. ad informationem, vel ad refutationem, vel ad correctionem, vel ad morum instructionem, vel denique ad consolationem directus sit.
PDF 373 LXII. Proponat in Ecclesiâ non sua somnia, aut humana adinventa & commenta, sed divina oracula, seu purum & sincerum Dei Verbum.
PDF 381 LXIII. Facetias, Iocos, scurrilitates, inutilium rerum narrationes à suggestu penitus removeat.
PDF 384 LXIV. Abstrusiora vel non proponat, vel conetur, ut explicando plana fiant, inprimis à quaestionibus subtilibus & disputationibus inutilibus prorsus abstineat.
PDF 388 LXV. In explicatione articulorum fidei eadem de iisdem dicat, nec utatur ambitioso ornatu, sed verborum proprietate, idque unicè laboret, ut sensum Spiritus S. evidenti & populari sermone auditorum animis instillet.
PDF 395 LXVI. Haereses ac errores, si quos grassari animadvertit, solidè & breviter redarguat.
PDF 405 LXVII. In confutatione Haereticorum & falsorum dogmatum debitum Zelum adhibeat, ac severitatem lenitate temperet.
PDF 417 LXVIII. Adversariorum sententiam & argumenta bonâ fide alleget, & sic allegata ex praesente textu, locisque parallelis sine sophisticâ ostentatione subtilitatis, & sine excandescentiâ convellat & subvertat, ut veritatis amor, non cavillandi studium in refutatione appareat.
PDF 430 LXIX. Vitia & peccata seriò reprehendat; privata (quamdiu privata manent,) privatim, publica & cum manifesto scandalo coniuncta, publicè, nec semper in genere, sed quandoq[ue] in specie.
PDF 442 LXX. Arguat peccata 1. verbis Scripturae, 2. severe simul & 3. mansuete, 4. prudenter, 5. libere, 6. frequenter.
PDF 453 LXXI. Non solum subditorum & hominum plebeiorum, sed etiam Regum, Principum & Magistratuum, aliorumque hominum in dignitate positorum peccata & flagitia arguat & reprehendat, privatim ac publice.
PDF 462 LXXII. Delinquentium vel vitiorum neminem nominatim perstringat, vel ita describat, ut quilibet intelligere possit, quis notetur.
PDF 463 LXXIII. Singulos unius vel alterius sceleris nomine suspectos, privatim primùm serisò admoneat.
PDF 470 LXXIV. Hominum vitia, & indecentes mores ac actiones, describens, eorum gestus & voces non repraesentet, nec modum, quo fiunt, exprimat.
PDF 472 LXXV. Auditorum suorum mores, ingenia, studia, indolem, statum, conditionem [et]c. sedulò exploret.
PDF 476 LXXVI. Crebas instituat ad studium pietatis & vitae sanctimoniam exhortationes obseculi impietatem.
PDF 479 LXXVII. Non solùm verò impios corripiat, sed etiam afflictos, contritos & pusillanimes efficaci solatio erigat & refocillet.
PDF 483 LXXIIX. Scitè sciat movere affectus, quia non solùm finis est Oratoriae Ecclesiasticae, docere, sed etiam flectere & movere animos.
PDF 485 LXXIX. Graves affectus cum lenibus temperet.
PDF 486 LXXX. Quod aliis serio persuadere vult, id prius ipse sibi persuadeat, quod dicit, hoc sentiat.
PDF 491 LXXXI. Non aliam Concionis materiam, quàm textum Biblicum eligat.
PDF 502 LXXXII. Textum Biblicum pro Concione exponendum probe cognitum, perspectumque habeat, eum privato studio non solùm in versionibus, sed etiam in fontibus legat, cum Concordantiis Graecis vel Hebraicis conferat, Eius summam & partitionem sedulò expendat, atque ad eum Commentatores & Interpretes, Orthodoxos praesertim, adhibeat & accurato studio evolvat.
PDF 513 LXXXIII. Textu ad fontes suos reducto & cum antecedentibus ac consequentibus, Locisque similibus probe collato, de Methodo dispicitat & cogitet, quam sequi velit in exponendo textu.
PDF 518 LXXXIV. Concionem ritè disponat, & in membra seu partes res textu contentas recte dividat.
PDF 526 LXXXV. Introitus paret brevissimos, eosque brevi voto praemisso, ab exemplo vel dicto pathetico, non vulgari & ubivis extante, textui vel tempori conveniente desumat.
PDF 529 LXXXVI. Textum Concionis è libro Biblico legat clarâ voce, distincte & summâ cum reverentiâ gravitate.
PDF 535 LXXXVII. Exordium duarum, trium, aut ad summum quatuor periodorum ambitu concludat, ac caeteris paratis elaboret.
PDF 539 LXXXVIII. Exordium petat sive a textus commendatione, sive ab eiusdem cum antecedentibus cohaerentia, sive aliunde, ita tamen, ut non sit à scopo & themate Concionis planè alienum, longè petitum, affectatum, pomposuni, abruptum, tritum, aut nimis generale & commune, quod ad plures conciones possit accommodari.
PDF 546 LXXXIX. Licet quandoque Concinatori Exordio abstinere, & sine Exordio dicendi exordium facere.
PDF 548 XC. In propositione Concionis enuncianda sit 1. perspicuus propter intelligentiam, 2. brevis propter memoriam.
PDF 554 XCI. Propositioni partitionem indistanter & immediatè annectat.
PDF 556 XCII. Vitet semper partium turbam, & ad partes quam paucissimas revocet textum.
PDF 561 XCIII. Votum solemne, quod propositionem & tractationem solet intercedere, sit breve, & vel ex partibus textus sumatur, vel ex generali quodam dicto Scripturae, quod vel attentionem auditorum suscitet, vel precatiunculam ad Deum contineat.
PDF 563 XCIV. Voto subiungat tractationem seu explicationem textus, in qua proponat verum & literalem textus sensum & genuinam eiusdem interpretationem, eamque ex scopo, antecedentibus & consequentibus textus probet, & cùm concordantibus locutionibus & phrasibus, seu locis parallelis, tùm Similibus & exemplis convenientibus illustret.
PDF 572 XCV. Allegorias prudenter & modicè in Concionibus tractet, nec in unaquaque Scripturae sententiâ, aut regestâ eas quaerat.
PDF 578 XCVI. Doctrinas potiores ex textu deducat, & ad Auditores suos applicet.
PDF 588 XCVII. Sua confirmet Scripturae Testimoniis selectis & maxime congruentibus & quantum ponderis in unoquoque sit, breviret ostendat.
PDF 595 XCVIII. In allegandis Scripturae libris & capitum numeris non sit nimius.
PDF 597 XCIX. Patrum dictis ac testimoniis, iisque succinctis & brevibus aspergat saltem concionem, non verò perfundat.
PDF 602 C. Longê parcior sit in dictis Ethnicorum Philosophorum, aut Poëtarum & profanis Historiis allegandis.
PDF 609 CI. Prosopopoeias, Dialogismos, Hypotyposes & maximè similitudines non spernat.
PDF 613 CII. Haud rarò quoque utatur Exemplis, horum enim magna vis est in permovendis hominum animis, ea verò non tam numeret, quam seligat, & sacra profanis praeferat.
PDF 617 CIII. In ennarratione Testamenti Veteris respiciat ad complementum in Novo Testamento; In enarratione verò Testamenti Novi revocet Auditorum animos ad vaticinia ac typos Veteris Testamenti.
PDF 621 CIV. [...], quem Latini Perorationem vocant, sit clarus, brevis, distinctus & conceptis verbis, ad concitandum motum nervosus. In eodem etiam commode interdum subiicitur totius Cuncionis [...].
PDF 626 CV. Studeat Verborum puritati, nec turbet auditorum animos multis terminis Technicis, Logicis videl & Metaphysicis, aut vocabulis peregrinis, Hebraicis, Chaldaicis, Graecis, Latinis, Gallicis [et]c.
PDF 630 CVI. In omnibus sermonibus suis dicendi perspicuitate maximè, ut intelligatur ab omnibus, allaboret.
PDF 632 CVII. Sectetur Verborum delectum sed moderatum, ornatum non nimium, sed verecundum.
PDF 640 CVIII. Inter dicendum utatur tropis & figuris, non quidem profanis & ridiculis, sed pietati & Rerum Sacrarum maiestati convenientibus, nec tamen frequenter nimis eas usurpet, ne nauseam auditoribus pariat.
PDF 644 CIX. De rebus divinis disserat verbis & phrasibus ex Germanica Bibliorum Versione, aliisque scriptis B. Lutheri, & pure, eleganter que scribentium libris vernaculis petitis.
PDF 648 CX. Voce utatur clara, articulata, suavi ac gravi, accommoda tum personae dicentis, tum rei dicendae, tum denique personae auditoris.
PDF 654 CXI. Vocem ita temperet, ut, quae initio Concionis sedata est Actio & Pronunciatio, pro rerum natura & qualitate paulatim magis ac magis excitetur & velut incalescat, inprimis vero in exhortationibus, dehortationibus & increpationibus.
PDF 657 CXII. Monotoniam, continuum clamorem, perpetuum murmur, vocem querulam & cantillationes sedulò fugiat.
PDF 661 CXII. Tarde loquatur, nec unquam voces praecipitet.
PDF 663 CXIV. Modicé & graviter gestibus utatur.
PDF 67 CXV. Affectationem caveat.
PDF 674 CXVI. Duo haec extrema in ipsâ Concione habenda devitet, audaciam, & nimiam timiditatem seu pusillanimitatem.
PDF 678 CXVII. Horam Ecclesiastes perorando non excedat sine gravi causâ.
PDF 686 CXVIII. Stando concionetur, nisi aetas ingravescens, aut morbus sessionem ipsi imperet.
PDF 690 CXIX. Si quid male dictum inter perorandum, illud vel statim, vel sequente Concione corrigat.
PDF 692 CXX. Perseveranter & ani mo constante in Ministerio, ad quod vocatus est, persistat, etiamsi nullus aut modicus appareat fructus.
PDF 698 CXXI. Auditorum paucitate aut vilitate non turbetur, nec propter illam fiat remissior.
PDF 702 CXXII. Auditores sibi concreditos, quotiescunque fert occasio, etiam privatim informet, & cum illis de divinis Mysteriis loquatur.
PDF 705 CXXIII. Suâ sorte contentus, alterius functioni non insidietur, neve patiatur se surrogari in locum eius, qui sine legitimo iudicii Processu loco suo motus est.
PDF 707 CXXIV. Absque urgente necessitate & absque evidente Ecclesiae utilitate functionem & sedem non mutet.
PDF 716 CXXV. Nec deserat suam Ecclesiam, aut ei invitae renunciet, tempore pestis aut persecutionis communis.
PDF Index Monitorum.

PDF Ratio seu Methodus, Scriptores Sacros & Ecclesiasticos cum fructu legendi, excerpendi, & Locos Communes Theologicos conficiendi.

PDF Sequuntur Locorum Communium Theologicorum tituli ad Alphabeti seriem accurate digesti.
PDF Rückdeckel